Анхандаа энэ хүн “Цахиур” Төмөр аятай ганцаараа тэмцэж, хээрээр гэр, хэцээр дэр хийж явсан бол сүүлдээ Цахар цэргийн захирагч болж ард олондоо “Баатар” Санжаа гэж хүндлэгдэх болжээ. Горлосын Санжаа гэрт сууж байхдаа толгой нь ханын эрсээр татдаг, тийм л үлэмж биетэй хүн байж. Энэ эр тулалдаанд орохдоо бугын арьсан хуяг өмсөөд хар цэргийн морьт хэсэг

Өнгөрсөн зуунд манай улсад өрнөсөн их хэлмэгдүүлэлтийн хохирогч олон бий. Юуны өмнө лам нар хамгийн их хэлмэгдсэн гэж бид ярьдаг. Долоон зуу гаруй сүм хийд шатаж, хорин мянган лам хядуулж, арван мянган лам шорон гянданд хоригдсон гэж ирээд л ярьдаг. Лам нараас гадна хувьсгалч сэхээтнүүд болох арван мянган хүнээ ял хядаж хэлмэгдүүлсэн. Буриадууд ч мөн хэлмэгдэлд хамгийн

Гучаад оны үеийн гунигт их хэлмэгдүүлэлтийн үед хэд хэдэн эмэгтэй цаазлагдсан аймшигтай бөгөөд үнэн баримт бий. Буудан алуулсан эмэгтэйчүүдийн дотор цөөнгүй хүүхэд байсан нь өнөөдөр ил болоод буй. Баттай баримтаас үзвэл, эхийнхээ хэвлийд бүрэлдэж буй ураг хүртэл хэлмэгдсэн байдаг.

Албан ёсны баримтаар эдгээр хэлмэгдсэн хүмүүсийн 30 мянга гаруйг цаазалж, 124 нь шоронд тамлал даалгүй нас барж, 7442 нь шоронд 10 жил хоригдож байсан статистик бий. Тэр дунд 8 эмэгтэй цаазалсны 3-4 нь жирэмсэн эмэгтэй байсан. 1937 онд Онцгой бүрэн эрхт комиссын шийдвэрээр

Монголд улс төрийн талаар хэлмэгдүүлэх ажил ардын засгийн анхны Ерөнхий сайд Д.Бодоог улс төрийн тавцангаас зайлуулснаар эхэлсэн түүхтэй.Түүнийг Үндсэн хуулийг нуун дарагдуулсан, Дамбийжанцантай холбоотой байсан хэргээр, албан ажлаа өгөөд хөдөө амьдарч байхад нь 1923 онд цаазаар авч байсан нь Монголын төлөө гэсэн сэтгэлээр зүтгэсэн бүхнийгээ хэлмэгдүүлэх их ажлын зөвхөн эхлэл нь байж.